Bardzo wiele rozpraw doktorskich to przecież prace badawcze. Wiemy także, źe spory odsetek tych rozpraw dotyczy właśnie szkół ogólnokształcących. Prace doktorskie i habilitacyjne poza historycznymi (z historii oświaty i szkolnictwa) to’ już dzisiaj prawie wyłącznie rozprawy oparte na materiale empirycznym . Niestety, poza tytułami ogłoszonymi w „Biuletynie Instytutu Pedagogiki”, nic więcej o nich nie wiadomo. Chwalebnym wyjątkiem w tej dziedzinie są streszczenia kilku prac doktorskich wykonanych pod kierunkiem W. Okonia. Ten brak informacji powoduje, że szkic nasz nie może być pełny, nie może bowiem objąć wszystkich ciekawych badań przeprowadzonych nad szkołami ogólnokształcącymi. Ta obiektywna trudność powinna przestrzec czytelnika przed wysnuciem zbyt pesymistycznych wniosków na temat aktualnego stanu badań pedagogicznych nad średnią szkołą ogólnokształcącą. Widzimy więc, że to, co jest w tej dziedzinie pedagogiki wydrukowane, nie reprezentuje współczesnego stanu badań. Wydaje się, że do czasu, kiedy będziemy mogli drukować wszystkie prace doktorskie, należałoby koniecznie publikować ich streszczenia, ze szczególnym podkreśleniem stosowanych metod badawczych i osiągnięć. Po tych kilku uwagach wstępnych, które naszym zdaniem były konieczne, przejdziemy obecnie do głównych osiągnięć drukowanych w badaniach problematyki szkół ogólnokształcących. Badania te w ostatnim naszym dwudziestoleciu szły przeważnie dwoma torami: 1. Badano wyniki nauczania i związaną z tym problematykę oceny pracy dziecka.