Eksperyment opolski J. Konopnickiego rozpoczęto w roku 1957, obejmując nim początkowo jedną, a następnie dwie szkoły podstawowe. Jego założeniem było, iż „drugoroczność nie jest żadnym środkiem zaradczym, lecz raczej jest społecznie, ekonomicznie i psychologicznie zjawiskiem szkodliwym” . Zgodnie z tym postanowiono, aby „zamiast skazywać dziecko na bezpowrotną utratę roku.. . pomóc mu w nadrobieniu braków i umożliwić w ten sposób przejście do następnej klasy” .
Wytknięty cel zamierzano osiągnąć przede wszystkim poprzez systematyczne badanie wyników nauczania jęizyka polskiego i matematyki za pomocą testów diagnostycznych. Na tej podstawie określano konkretne braki w wiadomościach poszczególnych dzieci z tych przedmiotów i ujawniano dzieci najbardziej zagrożone. Te dzieci obejmowano następnie pomocniczym nauczaniem zespołowo-indywidualnym w czasie zajęć pozalekcyjnych. Eksperyment opolski wykazał, że diagnostyczna kontrola wiadomości przyczynia się do obiektywizacji oceny postępów uczniów, a nauczanie pomocnicze zapewnia wyraźny wzrost efektów pracy dydaktycznej szkoły. Podobne wnioski zostały również sformułowane przez autora książki Niepowodzenia dydaktyczne, który objął kierowanym przez siebie eksperymentem 5 szkół ogólnokształcących i zawodowych w Warszawie oraz województwie warszawskim.