Doskonalenia pedagogicznego we wspomnianych latach, stwierdzić należy, iż nauki pedagogiczne w pierwszym okresie nie były w stanie wnieść na teren szkolnictwa nowych, socjalistycznych treści. Poza najwcześniej wydanym Poematem pedagogicznym A. Makarenki, czytanym i omawianym na godzinach lekcji pedagogiki w liceach pedagogicznych oraz na pierwszych związkowych konferencjach nauczycielskich, życie pedagogiczne toczyło się torami tradycyjnymi. W programach pedagogiki pojawiły się wprawdzie hasła mówiące o klasowym charakterze wychowanią, o zależności celów i treści wychowania od panującego ustroju i rządzącej klasy społecznej, wprawdzie szeroką popularność zdobyły treści omawiające tragiczne skutki nacjonalistyczno-faszystowskiego wychowania i podkreślające moralne walory radzieckiej, internacjonalistycznej myśli wychowawczej, jednakże mimo to nie doszło w tym czasie jeszcze do Wyraźniejszej zmiany w intelektualnej postawie nauczycielstwa, pozostającego w przeważającej mierze pod wpływami przedwojennych, w niezmienionej postaci wznawianych, podręczników dydaktyki i psychologii, które w nowych warunkach przydatne w pełni być nie mogły. Zasady nauczania B. Nawroczyńskiego, stanowiące podstawową lekturę studentów przed wojną, pozostały nadal głównym źródłem wiedzy, osiągnąwszy w latach 1946—1948 dalsze cztery wydania. Przyszły im w sukurs wznowione i rozszerzone prace: S. Hessena Struktura i treść szkoły współczesnej (1947) i K. Sośnickiego Dydaktyka ogólna (1948), oraz cieszące się dużą poczytnością Elementy nauk pedagogicznych (Wyd. Instytutu Ped. w Katowicach). Na terenie psychologii egzystowały nadal popularne przed wojną uniwersyteckie podręczniki S. Baleya i W. Witwic- kiego. Zwiastunem materialistyczńego spojrzenia na psychologię stała się broszura T. Tomaszewskiego Zasady psychologii w ZSRR.