Nie było i nie mogło być związku między teorią i praktyką, zdaniem autora, wówczas gdy teoria opierała się na abstrakcyjnych spekulacjach, a praktyka sprowadzała się do szeregu „prób i błędów”. Ze ścisłego związku teorii z praktyką wyrasta nowa funkcja zarówno naukowców, jak i praktyków. Teoretycy powinni nie tylko obserwować i analizować procesy wychowania i nauczania, ale czynnie uczestniczyć w ich przebiegu, przekształcaniu i udoskonalaniu. Praktycy nie mogą ograniczać się do biernego zastosowania osiągnięć teorii, ale powinni również brać aktywny udział w eksperymentach pedagogicznych i wszelkich badaniach naukowych podejmowanych na terenie szkoły. Tylko ścisły związek naukowców z nauczycielami praktykami może doprowadzić do ustalenia właściwego stosunku między teorią i praktyką. Przedstawione ujęcie związku teorii z praktyką przyjmujemy jako podstawę przy analizie i ocenie badań pedagogicznych podjętych w minionym dwudziestoleciu z punktu widzenia potrzeb szkoły podstawowej. Powyższe stanowisko w sprawie stosunku między teorią i praktyką wyznacza również dalszy tok naszych wywodów na podjęty temat. Zgodnie z tym najpierw omówimy zadania szkoły podstawowej na tle potrzeb współczesnej naszej rzeczywistości społecznej, z kolei dokonamy przeglądu badań pedagogicznych, a następnie skonfrontujemy zadania szkoły z badaniami pedagogicznymi dla wykazania związku tych badań z potrzebami szkoły.