Dla rozwoju nauk pedagogicznych jest również konieczne podejmowanie badań o charakterze eksperymentalnym. Eksperyment przeprowadzony na terenie szkoły może dotyczyć różnych zagadnień dydaktycznych czy wychowawczych, np. treści kształcenia, metod nauczania i wychowania, organizacji procesu dydaktycznego itp. Badania tego typu są podejmowane z inicjatywy nauczycieli, którzy pragną udoskonalić proces nauczania i wychowania oraz z inicjatywy naukowców, którzy podejmują te badania z pobudek i zainteresowań’ naukowych. Ale i w tym ostatnim przypadku wyniki badań mogą być wykorzystane dla udoskonalenia działalności dydaktycznej i wychowawczej szkoły i nauczyciela. Szkoły podejmujące badania w omawianym, kierunku spełniają w stosunku do obowiązującego systemu oświatowego rolę szkół wiodących, pilotujących, modelowych. Chodzi o to, aby szkoły eksperymentalne nadawały nowy kierunek w nauczaniu i wychowaniu, pokazywały skuteczne wzory działania dydaktycznego i wychowawczego, aby w ten sposób dojść do udoskonalenia systemu oświatowego w różnych jego dziedzinach i zakresach.