„Analiza wyników pracy pojedynczych szkół — pisze wymieniony autor — daje nam niezbite dowody na to, że wyniki wychowania i nauczania w szkole zależą przede wszystkim od nauczyciela. Pedagogika bur- żuazyjna, jak wiadomo, uzależniała wyniki bądź od dziedzicznego wyposażenia Ucznia, jak inteligencji i zdolności, bądź od warunków spo- łeczno-środowiskowych. Natomiast pedagogika socjalistyczna uznaje kierowniczą rolę świadomego i celowego oddziaływania wychowawczego oraz dominujący wpływ nauczyciela wychowawcy’ na rozwój wychowanka” . Na potwierdzenie owej tezy autor przytacza następujące dowody: W tej samej szkole i klasie, przy tych samych uczniach i warunkach, jedni nauczyciele osiągają ogólny wynik dobry lub prawie bardzo dobry, a inni dostateczny lub niedostateczny. W wynikach pracy tych samych nauczycieli w zakresie różnych przedmiotów stwierdzono małe odchylenia, co świadczyłoby o tym, że postawa nauczyciela oraz stosowane przez niego metody pracy odgrywają ważniejszą rolę niż warunki, pracy i jej treść w różnych klasach. Mimo gorszych warunków pracy w szkołach o 1 nauczycielu niektóre z nich osiągnęły dobre wyniki.
L. Bandura 25 omawiając przyczyny niepowodzeń szkolnych w kla- sach I—IV zwraca uwagę, że okres tzw. nauczania początkowego, zdaniem wymienionego autora, ma zasadnicze znaczenie dla dalszej kariery ucznia.